ហ្វីលីពីន បាន ចោទប្រកាន់ យន្តហោះ ចម្បាំង ចិន ២គ្រឿង ថា បាន ហោះហើរ ជុំវិញ យន្តហោះ របស់ ពួកគេខណៈ ហ្វីលីពីន បាន ល្បាត ជាមួយ អូស្ត្រាលី នៅ សមុទ្រ ខាងកើត។លោក Xerxes Trinidad អ្នកនាំពាក្យយោធាហ្វីលីពីនបាននិយាយថាយោងតាមរបាយការណ៍ដែលទទួលបានយន្តហោះចម្បាំងចិន២គ្រឿងបានហោះជុំវិញ A-29B Super Tucanoក្នុងសមុទ្រហ្វីលីពីនខាងកើត។សមុទ្រហ្វីលីពីនខាងកើតគឺជាពាក្យដែលទីក្រុងម៉ានីលប្រើដើម្បីសំដៅលើទឹកនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ (EEZ) របស់ខ្លួន។
លោក Trinidad បាន បន្ថែម ថា យន្តហោះ របស់ ចិន បាន បន្ត ការ ហោះហើរ របស់ ខ្លួន ហើយ មិន មាន ឧប្បត្តិហេតុ ណាមួយ កើតឡើង ឡើយ។
ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់ពីប្រទេសហ្វីលីពីន ក្រសួងការបរទេសចិនបាននិយាយកាលពីថ្ងៃទី២៧ខែវិច្ឆិកាថាខ្លួន “មិនយល់ពីស្ថានភាព”។ការិយាល័យអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនបាននិយាយថា “ខ្ញុំចង់សង្កត់ធ្ងន់ថាប្រសិនបើអធិបតេយ្យភាពដែនដី សិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្ររបស់ចិនត្រូវបានគំរាមកំហែងឬប្រឈមមុខ ប្រទេសចិននឹងឆ្លើយតបយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់” ។កងទ័ពហ្វីលីពីន និងអូស្ត្រាលីកំពុងធ្វើការល្បាតផ្លូវអាកាសនិងសមុទ្ររួមគ្នានៅថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកានៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ទីក្រុងម៉ានីល។ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះហ្វីលីពីនបានធ្វើការល្បាតរួមគ្នាជាមួយអាមេរិក។ប្រទេសចិនទាមទារស្ទើរតែទាំងអស់នៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលនាំទំនិញជាង៣ ពាន់ពាន់លានដុល្លារក្នុងពាណិជ្ជកម្មដឹកជញ្ជូនជារៀងរាល់ឆ្នាំ រួមទាំងតំបន់ដែលទាមទារដោយប្រទេសវៀតណាម ហ្វីលីពីន ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ីនិងប្រ៊ុយណេ។តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្ត្រៃយ៍ក្នុងឆ្នាំ២០១៦បាននិយាយថាការទាមទាររបស់ចិនមិនមានមូលដ្ឋានផ្លូវច្បាប់ទេ។
ជាពិសេស ហ្វីលីពីនកំពុងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីទប់ទល់នឹង “សកម្មភាពឈ្លានពាន” របស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើត។ ចិន បាន ចោទ ហ្វីលីពីន ថា បាន បញ្ចូល កម្លាំង បរទេស ដើម្បី ល្បាត សមុទ្រ ខាងកើតនិង បង្ក បញ្ហា។មេបញ្ជាការកងទ័ពហ្វីលីពីន Romeo Brawner បានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសនេះមានសិទ្ធិធ្វើការល្បាតរួមគ្នាជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្ត ដើម្បីលើកកម្ពស់ “សណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិផ្អែកលើច្បាប់”។ការចូលរួមនៅក្នុងសមយុទ្ធរួមមាននាវាកងទ័ពជើងទឹកហ្វីលីពីន២គ្រឿងនិងយន្តហោះឈ្លបយកការណ៍ចំនួន៥រួមជាមួយនឹងនាវាពិឃាត HMAS Toowoomba និងយន្តហោះឈ្លបយកការណ៍ដែនសមុទ្រ P8-A របស់អូស្ត្រាលី៕
