ប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ពីការល្បាតរួមគ្នាជាមួយអាមេរិកហ្វីលីពីនបន្តការល្បាតតាមសមុទ្រនិងផ្លូវអាកាសជាមួយអូស្ត្រាលីនៅសមុទ្រខាងកើតចាប់ពីចុងសប្តាហ៍នេះក្នុងបរិបទនៃសកម្មភាពអះអាងកាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់។កាលពីថ្ងៃទី២៥ខែវិច្ឆិកាទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានReutersបានដកស្រង់សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនFerdinand Marcos Jr. ដែលនិយាយថាសមយុទ្ធរយៈពេល៣ថ្ងៃនៅសមុទ្រខាងកើតត្រូវបានអនុវត្តបន្ទាប់ពីភាគីទាំង២បានពិភាក្សាគ្នាកាលពីដើមឆ្នាំនេះ។
លោក Marcos បានសរសេរនៅលើបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមថា “សកម្មភាពកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែនសមុទ្របើកចំហនេះ និងសកម្មភាពបន្ទាប់បន្សំគឺជាការបង្ហាញជាក់ស្តែងនៃភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រនិងការពារជាតិកាន់តែស៊ីជម្រៅរវាងប្រទេសទាំង២របស់យើង” ។
ទន្ទឹមនឹងនោះ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី Richard Marles បានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖«អូស្ត្រាលីនិងហ្វីលីពីនប្តេជ្ញាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះតំបន់សន្តិភាព សន្តិសុខ និងវិបុលភាព ដែលអធិបតេយ្យភាព ក៏ដូចជាច្បាប់ និងបទដ្ឋាននានាត្រូវបានគោរព។» ការល្បាតរួមគ្នាលើកដំបូងរវាងក្រសួងការពារជាតិអូស្ត្រាលីកងកម្លាំង និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធហ្វីលីពីនបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តនេះ”។នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមក្រសួងការពារជាតិអូស្ត្រាលី និងហ្វីលីពីន បាននិយាយថា ការល្បាតបានអះអាង”ការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នាក្នុងការអនុវត្តសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍ និងការហោះហើរលើសចំណុះ ស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ”។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិហ្វីលីពីន លោក Arsenio Andolong បានប្រកាសថា ការល្បាតនឹងធ្វើឡើងនៅសមុទ្រហ្វីលីពីនខាងលិច តាមរបៀបដែលទីក្រុងម៉ានីលហៅដែនទឹកនៅសមុទ្រខាងកើត នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ខ្លួន។យោធាហ្វីលីពីនបាននិយាយថា ខ្លួនបានដាក់ពង្រាយនាវាកងទ័ពជើងទឹក២គ្រឿងនិងយន្តហោះឈ្លបយកការណ៍ចំនួន៥ដើម្បីចូលរួមក្នុងការល្បាតខណៈដែលអូស្ត្រាលីនឹងបញ្ជូននាវាពិឃាត Toowoomba និងយន្តហោះស៊ើបការណ៍ដែនសមុទ្រP8-A ។ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីហ្វីលីពីននិងសហរដ្ឋអាមេរិកទើបតែបានបញ្ចប់ការល្បាតរួមគ្នាក្នុងសមុទ្រនិងផ្លូវអាកាសរយៈពេល៣ថ្ងៃកាលពីសប្តាហ៍មុនដោយចាប់ផ្តើមពីដែនទឹកក្បែរកោះតៃវ៉ាន់ទៅកាន់សមុទ្រខាងកើត។ហ្វីលីពីនកំពុងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីទប់ទល់នឹង “សកម្មភាព”របស់ទីក្រុងប៉េកាំងនៅសមុទ្រខាងកើតដែលជាចំណុចក្តៅក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិនផងដែរ។ក្នុងឆ្នាំ២០១៦តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្រោមឧបសម្ព័ន្ធទីVII នៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២(UNCLOS) បានសង្កត់ធ្ងន់ថាប្រទេសចិនមិនមានមូលដ្ឋានច្បាប់ដើម្បីទាមទារសិទ្ធិជាប្រវត្តិសាស្ត្រចំពោះធនធានលើសពីសិទ្ធិដែលកំណត់ដោយ UNCLOS ។
ក្នុងប្រតិកម្មខាងក្រោម ចិនបានចោទហ្វីលីពីនថាបានពង្រាយកម្លាំងបរទេសដើម្បីល្បាតសមុទ្រខាងកើតនិងបង្កបញ្ហា។ ក្រុងម៉ានីលបញ្ជាក់ថាខ្លួនមានសិទ្ធិធ្វើសកម្មភាពដែនសមុទ្រ៕
