តើពិភពលោកធំល្មមសម្រាប់ប្រទេសមហាអំណាច២អាមេរិកនិងចិនទេ?
ការឯកភាពគ្នាក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះគឺថាមេដឹកនាំទាំង២ចង់ការពារភាពតានតឹងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិនមិនឱ្យកើនឡើងជាជម្លោះ។ប៉ុន្តែលទ្ធផលនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះមិនបាននាំមកនូវសញ្ញាសន្យាជាច្រើនសម្រាប់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនោះទេ។កិច្ចប្រជុំកំពូលនៅខាងក្រៅសប្តាហ៍នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក(APEC) 2023នៅទីក្រុងសាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូ (សហរដ្ឋអាមេរិក)រវាងប្រធានាធិបតីអាមេរិក Joe Biden និងប្រធានាធិបតីចិនXiJinpingបានទាក់ទាញមន្ត្រីជាច្រើនចាប់អារម្មណ៍ពីអ្នកសង្កេតការណ៍។ជាពិសេសនៅពេលដែលប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចឈានមុខគេទាំង២របស់ពិភពលោកកំពុងប្រកួតប្រជែងយ៉ាងស្វិតស្វាញ ហើយមិនទាន់ឈានដល់ការឯកភាពគ្នាលើបញ្ហាសំខាន់ៗ។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិកJoe Biden(ឆ្វេង)ចាប់ដៃជាមួយប្រធានាធិបតីចិនXi Jinping នៅរដ្ឋ California សហរដ្ឋអាមេរិក នាថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ក្នុងជំនួបក្រៅសន្និសីទ APEC។ រូបថត៖ Reuters
ការសន្ទនាមិន”ធ្ងន់”គ្រប់គ្រាន់ទេ
មេដឹកនាំទាំង២របស់អាមេរិកនិងចិនមិនបានជួបគ្នាចាប់តាំងពីកិច្ចប្រជុំកំពូល G20នៅកោះបាលី(ឥណ្ឌូនេស៊ី)កាលពីខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ។ដូច្នេះសន្និសីទ APECនេះផ្តល់ឱកាសសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរដោយផ្ទាល់និងដោយស្មោះត្រង់។នៅក្នុងជំនួបនេះភាគីទាំង២បានឯកភាពសហការក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនពិភាក្សាអំពីហានិភ័យនិងវិធានការគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាពនៃបញ្ញាសិប្បនិមិត្ត(AI)។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនទាន់មានការពិភាក្សាជាផ្លូវការទាក់ទងនឹងការហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់ AIនៅក្នុងប្រព័ន្ធបញ្ជានិងគ្រប់គ្រងឃ្លាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ប្រទេសទាំង២នោះទេ។មេដឹកនាំទាំង២ក៏បានយល់ព្រមបន្តទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់រវាងយោធានៃប្រទេសទាំង២ហើយភាគីអាមេរិកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា បណ្តាញយោធាត្រូវតែបើកចំហជានិច្ចដើម្បីទប់ស្កាត់លទ្ធភាពនៃការប៉ះទង្គិចគ្នា។ប្រធានាធិបតីBidenបានចាត់ទុកការបង្កើតបណ្តាញទំនាក់ទំនងយោធាឡើងវិញថាជារបកគំហើញនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ។ប៉ុន្តែតាមពិតការចរចាបែបនេះមានតាំងពីសម័យប្រធានាធិបតី George W. Bush មកម្ល៉េះ!។ ទំនាក់ទំនងត្រូវបានរំខានបន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អតីតប្រធានសភាអាមេរិកលោកស្រីNancyPelosiទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់កាលពីខែសីហាឆ្នាំមុន។លោកXiក៏បានត្អូញត្អែរអំពីការបង្កើនការរឹតបន្តឹងការនាំចេញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើបន្ទះឈីបកុំព្យូទ័រកម្រិតខ្ពស់ដែលគាំទ្រមហិច្ឆតាបច្ចេកវិទ្យារបស់ប្រទេសចិន។ លោក Biden បានបដិសេធនិងឆ្លើយតបថា លោកនឹងមិនផ្តល់បច្ចេកវិទ្យាណាមួយដែលចិនអាចប្រើប្រាស់សម្រាប់គោលបំណងយោធានោះទេ។
ទោះបីជាមានភាពវិជ្ជមានក៏ដោយការសន្ទនា និងលទ្ធផលរបស់វាមិនមាន”ទម្ងន់”គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធានាស្ថិរភាពសម្រាប់ទំនាក់ទំនងរបស់ប្រទេសទាំង២នោះទេ។បញ្ហាសំខាន់ៗជាច្រើននៅតែបើកចំហ។ជាពិសេសភាគីទាំង២មិនបានពិភាក្សាអំពីវិធានការឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដែលជាខ្លឹមសារសំខាន់មួយដែលបានលើកឡើងនៅក្នុងជំនួបរវាងអ្នកទាំង២កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩កន្លងទៅ។

ខណៈពេលដែលការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវនៃទំនាក់ទំនងអាមេរិក-ចិនមិនបានបញ្ជាក់ជាក់លាក់ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ ភាពតានតឹងបានបន្តនៅពេលដែលលោកBidenបានប្រកាសថាសហរដ្ឋអាមេរិកមិនយល់ស្របនឹងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច “មិនទីផ្សារ”របស់ចិន ហើយថារដ្ឋបាលរបស់លោកនឹងបន្តដោះស្រាយបញ្ហានោះ។
មិនមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទូទៅទេ
វិស័យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលប្រទេសទាំង២ឯកភាពគ្នាមានតិចតួចពេក។ មិនមានការពិភាក្សាអំពីប្រទេសកូរ៉េខាងជើងទេ ហើយកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់លោក Biden ក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលលោក Xi ឱ្យជួយកម្រិតឥទ្ធិពលរបស់អ៊ីរ៉ង់មិនបានឆ្លើយតបឡើយ។កូរ៉េខាងជើងកំពុងគំរាមឆ្លើយតបខាងយោធាចំពោះអាមេរិកបន្ទាប់ពីទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិកលោក Lloyd Austin ទៅកាន់កូរ៉េខាងត្បូងនាពេលថ្មីៗនេះ។ ទន្ទឹមនឹងនោះទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិកនិងអ៊ីរ៉ង់នៅតែបន្តតានតឹង បន្ទាប់ពីអាមេរិកបានប្រកាសថាខ្លួនបានបំផ្លាញទីតាំងយោធាចំនួន២របស់ឆ្មាំអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់នៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី។ផ្ទុយទៅវិញ ទីក្រុងប៉េកាំង និងទីក្រុងព្យុងយ៉ាងកាន់តែខិតជិតគ្នាហើយបញ្ជាក់ថាទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង២កំពុងរីកចម្រើនក្នុងទិសដៅកាន់តែជិតស្និទ្ធ។
លើសពីនេះចិនកំពុងលើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយជាមួយអ៊ីរ៉ង់និងព្យាយាមបំពេញគម្លាតសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងប្រទេសមជ្ឈិមបូព៌ានេះបន្ទាប់ពីការដាក់ទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់របស់វ៉ាស៊ីនតោនប្រឆាំងនឹងទីក្រុងតេអេរ៉ង់។មេដឹកនាំទាំង២ក៏មិនអាចរកចំណុចរួមលើបញ្ហាតៃវ៉ាន់បានដែរ។នៅពេលនិយាយអំពីការបង្កើនសកម្មភាពយោធារបស់ចិននៅជុំវិញកោះតៃវ៉ាន់លោក Bidenបានប្រឈមមុខនឹងការរិះគន់ពីលោក Xi នៅពេលដែលលោកបាននិយាយថាសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវតែបញ្ឈប់ការលក់អាវុធដល់កោះនេះ។ការបោះឆ្នោតនៅតៃវ៉ាន់នៅខែមករាខាងមុខនេះអាចជា “កាតាលីករ” ដែលធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងអាមេរិកនិងចិនធ្លាក់ចុះ។ ខណៈពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះលទ្ធភាពដែលចិនទាញយកផលប្រយោជន៍ពីព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតរបស់តៃវ៉ាន់ដើម្បីធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយបង្ខំនៅលើកោះនោះចិនចង់រារាំងប្រជាជនតៃវ៉ាន់មិនឱ្យបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សដែលមិនផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ទីក្រុងប៉េកាំង។
បញ្ហាប្រឈមសម្រាប់ទំនាក់ទំនងអាមេរិក-ចិននៅតែមាន។ ការពិភាក្សាសង្ខេបអំពីបញ្ហាសន្តិសុខក្នុងតំបន់មិនអាចបិទបាំងការពិតដែលមេដឹកនាំទាំង២មិនបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនោះទេ។នៅពេលដែលការសង្ស័យនៅតែកើតមានហើយការជឿទុកចិត្តជាយុទ្ធសាស្ត្រមានតិចតួចពេកវាមិនពិបាកក្នុងការយល់ថាកិច្ចប្រជុំនិងខ្លឹមសារនៃការពិភាក្សារបស់អ្នកទាំង២គ្រាន់តែជាទម្រង់ផ្លូវការមួយជំនួសឱ្យការប៉ះស្នូលនៃទំនាក់ទំនងនោះទេ។ពិភពលោកនៅតែធំល្មមសម្រាប់ប្រទេសមហាអំណាច២។ប៉ុន្តែវាជាកន្លែងដែលការរិះគន់និងការសង្ស័យនៅតែមានច្រើនជាងការចែករំលែក និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។
យើងទាំង២ចង់ជៀសវាងជម្លោះ
លោកប្រធានាធិបតី Biden បានប្រកាសថាលោកមានការសន្ទនា “ស្ថាបនា និងវិជ្ជមាន” ជាមួយលោក Xi ហើយបាននិយាយថា ប្រទេសទាំង២គួរតែគ្រប់គ្រងទំនាក់ទំនងឱ្យបានល្អដើម្បីកុំឱ្យការប្រកួតប្រជែងកើនឡើងជាជម្លោះ។ជាថ្នូរវិញ លោក Xi បានបញ្ជាក់ថា “ផែនដីធំល្មម” សម្រាប់ប្រទេសមហាអំណាចទាំង២ហើយថាទោះបីជាមានភាពខុសប្លែកគ្នាជាច្រើនក៏ដោយក៏ប្រទេសទាំង២«មានសមត្ថភាពពេញលេញក្នុងការយកឈ្នះលើភាពខុសគ្នារបស់ពួកគេ»។តើអ្វីដែលមេដឹកនាំទាំង២បានប្រកាសគឺគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធានានូវទស្សនវិស័យនៃសន្តិភាពនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី?៕
