ជម្លោះនៅតំបន់ហ្គាហ្សាបានពន្លត់ឱកាសសម្រាប់ការរីកដុះដាលនៃសេដ្ឋកិច្ចនៅមជ្ឈិមបូព៌ាដែលធ្វើឱ្យអ្នកវិនិយោគ”មិនអាចងើបបាន”និងធ្វើឱ្យវាកាន់តែលំបាកសម្រាប់អេហ្ស៊ីបនិងហ្ស៊កដានី។ទើបតែមួយខែមុននៅពេលដែលជម្លោះហ្គាហ្សាមិនទាន់ផ្ទុះនៅឡើយមានហេតុផលជាច្រើនដែលត្រូវមានសង្ឃឹមចំពោះមជ្ឈិមបូព៌ា។បណ្តាប្រទេសឈូងសមុទ្រកំពុងវិនិយោគប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារក្នុងប្រាក់ចំណេញពីប្រេងនៅក្នុងតំបន់ជាច្រើន ពីការសាងសង់ទីក្រុងនៅវាលខ្សាច់ការពង្រីកឧស្សាហកម្មផលិតកម្ម ឬការទិញក្រុមកីឡា។ អ្នកសុទិដ្ឋិនិយមក៏គិតពីអនាគតដ៏ល្អប្រសើរសម្រាប់ក្រុមប្រទេសក្រីក្រនៅក្នុងតំបន់នេះ។នោះគឺជាអរគុណចំពោះភាពស្ងប់ស្ងាត់ដ៏យូរអង្វែងចាប់តាំងពី “និទាឃរដូវអារ៉ាប់” ឆ្នាំ ២០១១។ជម្លោះដ៏កាចសាហាវ ដូចជាសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅលីប៊ីនិងយេម៉ែនក៏ដូចជាការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងប៉ាឡេស្ទីននិងអ៊ីស្រាអែលបានថយចុះ។
ការប៉ះទង្គិចធំៗគឺកម្រណាស់ ដែលជាសញ្ញាបង្ហាញពីលទ្ធភាពនៃការបញ្ចប់អំពើហិង្សាទាំងស្រុង។ដូច្នេះ អ្នកវិនិយោគអន្តរជាតិបានសម្រុកចូល។ប៉ុន្តែការប្រយុទ្ធរបស់អ៊ីស្រាអែលជាមួយក្រុមហាម៉ាស់លើកនេះបានរំខានដល់ទស្សនវិស័យ។ពេញមួយយប់ ការផ្តោតអារម្មណ៍របស់មន្ត្រីអារ៉ាប់បានផ្លាស់ប្តូរពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចទៅជាការទប់ស្កាត់និងកាត់បន្ថយសង្រ្គាម។ ប្រទេសក្នុងតំបន់រួមទាំងអេហ្ស៊ីប និងកាតាកំពុងប្រជែងគ្នាខាងការទូតដើម្បីការពារជម្លោះកុំឱ្យរីករាលដាល។ក្នុងឆ្នាំ២០២០អារ៉ាប់រួមនិងបារ៉ែនបានធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងធម្មតាជាមួយអ៊ីស្រាអែល ដោយបើកទ្វារទៅរកទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មកាន់តែស៊ីជម្រៅ។ប្រទេសអារ៉ាប់ជាច្រើនទៀតបដិសេធមិនទទួលស្គាល់អ៊ីស្រាអែល។ប៉ុន្តែមានឆន្ទៈកាន់តែខ្លាំងឡើងក្នុងការធ្វើអាជីវកម្មដោយស្ងាត់ស្ងៀម។សូម្បីតែក្រុមហ៊ុនអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតក៏ធ្វើពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគដោយស្ងាត់ៗជាមួយដៃគូអ៊ីស្រាអែល។ រដ្ឋាភិបាលទាំង២ក៏មានគោលបំណងធ្វើទំនាក់ទំនងជាផ្លូវការផងដែរ។ប៉ុន្តែជាមួយនឹងជម្លោះនេះគេមិនដឹងថាការចរចាដើម្បីកែលម្អទំនាក់ទំនងនឹងត្រូវផ្អាករយៈពេលប៉ុន្មាននោះទេ។ហ្កាហ្សាស្ទ្រីបកាន់តែច្រើនត្រូវបានបំផ្លាញ វានឹងកាន់តែលំបាកសម្រាប់មេដឹកនាំអារ៉ាប់ក្នុងការធ្វើជាមិត្តជាមួយអ៊ីស្រាអែលនាពេលអនាគតដោយសារមនុស្សជាច្រើនគាំទ្រប៉ាឡេស្ទីន។
ទោះបីជារដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្ម UAE លោក Thani al-Zeyoudi បានសន្យាថានឹងបំបែកអាជីវកម្មនិងនយោបាយក៏ដោយ។ប៉ុន្តែអ្នកផ្សេងទៀតមិនប្រាកដថាវាអាចទៅរួចនោះទេ។ធនាគារវិនិយោគតួកគីម្នាក់ដែលធ្វើសេចក្តីព្រាងកិច្ចសន្យាសម្រាប់ក្រុមហ៊ុននៅឈូងសមុទ្របាននិយាយថា អតិថិជនភាគច្រើនរបស់គាត់ដែលចាត់ទុកអ៊ីស្រាអែលជាគោលដៅវិនិយោគត្រូវតែ”រង់ចាំមើលថាមានអ្វីកើតឡើងបន្ទាប់”។សម្រាប់ប្រទេសក្រីក្រនៅមជ្ឈិមបូព៌ាផលវិបាកនឹងកាន់តែខ្លាំង។ក្នុងចំណោមនោះអេហ្ស៊ីបអាចនឹងរងការខូចខាតច្រើនជាងគេ។សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះកំពុងប្រឈមមុខនឹងការលំបាករួចទៅហើយជាមួយនឹងអតិផរណា៣៨%។រដ្ឋាភិបាលកំពុងខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារកណ្តាលនៅឈូងសមុទ្រដើម្បីអាចសងបំណុលសាធារណៈរាប់ពាន់លានដុល្លារដល់កំណត់។នៅថ្ងៃទី១ខែវិច្ឆិកាអេហ្ស៊ីបបានអនុញ្ញាតឱ្យមានសិទ្ធិជ្រកកោនដល់ជនជាតិនៅហ្គាហ្សាដែលរងរបួស។ អ្នកការទូតខ្លះសង្ឃឹមថារលកនៃការធ្វើចំណាកស្រុកកាន់តែធំអាចកើតមានឡើងសូម្បីតែនៅលើទំហំនៃការស្វាគមន៍របស់ហ្ស៊កដានីរបស់ប៉ាឡេស្ទីនក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៤០និងជនជាតិស៊ីរីក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០១០ប្រសិនបើអេហ្ស៊ីបត្រូវបានផ្តល់វិធានការគាំទ្រហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិសមស្រប។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ការមើលថែជនភៀសខ្លួនស៊ីរីចំនួន៦៥០,០០០នាក់បានធ្វើឱ្យរដ្ឋហ្ស៊កដានីបានចំណាយប្រាក់ចំនួន២,៦ពាន់លានដុល្លារដែលច្រើនជាង១,៣ពាន់លានដុល្លារដែលប្រទេសបានទទួលជំនួយពីបរទេស។
តើមានអ្វីកើតឡើងប្រសិនបើជម្លោះកើនឡើង?
ក្នុងករណីដ៏អាក្រក់បំផុតមជ្ឈិមបូព៌ានឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសង្រ្គាម – ប្រហែលជារួមទាំងការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយផ្ទាល់រវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអ៊ីស្រាអែលហើយសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់នឹងធ្លាក់ចុះ។សង្គ្រាមបែបនេះអាចបណ្តាលឱ្យតម្លៃប្រេងកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង។ បន្ទាប់មកអ្នកផលិតប្រេងអារ៉ាប់អាចកំណត់ការផ្គត់ផ្គង់ដល់លោកខាងលិច ដូចដែលពួកគេបានធ្វើក្នុងអំឡុងសង្រ្គាម Yom Kippur ឆ្នាំ១៩៧៣ ដែលធនាគារពិភពលោកប៉ាន់ស្មានថាអាចជំរុញតម្លៃ៧០% ដល់១៥៧ដុល្លារក្នុងមួយបារ៉ែល។ប្រទេសផលិតប្រេងនៅឈូងសមុទ្រអាចទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីបញ្ហានេ។ប៉ុន្តែជម្លោះនឹងរារាំងដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេ។ ពលករចំណាកស្រុកនឹងចាកចេញ។ឧស្សាហកម្មផលិតនឹងពិបាកក្នុងការរីកចម្រើន។
ប្រសិនបើការដឹកជញ្ជូនមិនមានសុវត្ថិភាព។ មជ្ឈមណ្ឌលផ្សារទំនើបនិងសណ្ឋាគារជាច្រើននឹងខ្វះអ្នកទស្សនា។ សម្រាប់ប្រទេសនាំចូលថាមពលនៅក្នុងតំបន់ រួមទាំងអេហ្ស៊ីប និងហ្ស៊កដានី ការឡើងថ្លៃប្រេងនឹងជាមហន្តរាយ។ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ មានសេណារីយ៉ូមួយទៀតដែលអាចទៅរួចនិងមិនសូវមាន។ មកដល់ពេលនេះ អ៊ីរ៉ង់មិនមានចេតនារៀបចំការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងយោធាទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះប្រតិបត្តិការជើងគោករបស់អ៊ីស្រាអែល-តូចជាង និងយឺតជាងការរំពឹងទុក – អាចគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍បាន។ ប៉ុន្តែជម្លោះនៅតែអាចរាលដាលហួសព្រំដែនហ្គាហ្សា។ប្រសិនបើមានភាពតានតឹងបន្ថែមទៀតនៅតំបន់West Bank ឬការចូលរួមច្រើនជាងនេះពីហេសប៊ូឡា។ការប្រយុទ្ធគ្នាកាន់តែខ្លាំងនៅតំបន់ West Bank នឹងបង្កបញ្ហាដល់ប្រទេសហ្សកដានី ដែលជាតំបន់ក្បែរនោះ។ ដូចជាប្រទេសអេហ្ស៊ីបប្រទេសនេះស្ថិតនៅលើគែមនៃលំនាំដើម។ វាបានខ្ចី ១.២ពាន់លានដុល្លារពី IMF កាលពីឆ្នាំមុនហើយថ្មីៗនេះត្រូវបានគេប្រាប់ថា កំណើនប្រចាំឆ្នាំ២.៦% មិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានោះទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរហេសប៉ូឡាមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅក្នុងប្រទេសលីបង់។ សេដ្ឋកិច្ចបានធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចជាលើកទី៣ជាប់គ្នា ដោយអតិផរណាបានឡើងដល់លើស១០០%។ តម្លៃនឹងឡើងខ្ពស់ប្រសិនបើមានការប៉ះទង្គិចគ្នាបន្ថែមទៀតរវាងអ៊ីស្រាអែល និងហេសប៊ូឡា។
ប្រសិនបើអេហ្ស៊ីបឬហ្ស៊កដានីអស់លុយវានឹងធ្វើឱ្យតំបន់ទាំងមូលមានអស្ថិរភាព។ ពួកគេជាប់ព្រំដែនប៉ាឡេស្ទីនផ្តល់ការផ្គត់ផ្គង់ ព័ត៌មាន និងឥទ្ធិពលជាមួយអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន។យោងតាម Economist ប្រទេសទាំង២នេះក៏ជាប្រទេសដែលមានប្រជាជនវ័យក្មេងពោរពេញដោយចិត្តវិទ្យាមិនសប្បាយចិត្ត ដែលងាយឈានទៅដល់ “Arab Spring”។
កាលពីមុន”ArabSpring”បានបង្ហាញពីរបៀបដែលភាពចលាចលអាចរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងចំណោមប្រទេសអារ៉ាប់។ ជាមួយនឹងស្ថានភាពបែបនេះហានិភ័យនៃការវិនិយោគនៅមជ្ឈិមបូព៌ានឹងកើនឡើង។មេដឹកនាំនៅឈូងសមុទ្រនឹងមានពេលវេលាកាន់តែពិបាកបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកវិនិយោគថាពិភពលោកអារ៉ាប់នឹងមានសន្តិភាពក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ហើយនៅទំនាក់ទំនងអ៊ីស្រាអែលម្តងទៀត៕ប្រភពThe Economist
