ការបង្ហាញម្តងហើយម្តងទៀតរបស់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាមេរិក Donald Trumpអំពីចេតនារបស់លោកក្នុងការកាន់កាប់Greenland ពីប្រទេសដាណឺម៉ាកបានទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីអន្តរជាតិ។
អ្នកវិភាគជាច្រើនបានព្យាយាមបញ្ជាក់ពីមូលហេតុដែលលោកTrump ចង់ឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលបានGreenlandនិងហេតុអ្វីបានជាលោកកំពុងបង្ហាញចេតនានោះជាសាធារណៈនៅពេលនេះ។យោងតាម BBC កោះ Greenlandគឺជាកោះធំជាងគេលើពិភពលោកដែលមានទីតាំងនៅតំបន់អាក់ទិក។វាជាទឹកដីដែលមានប្រជាជនតិចបំផុតរបស់ពិភពលោក ដែលមានប្រជាជនប្រហែល៥៦,០០០នាក់ដែលភាគច្រើនជាជនជាតិដើមភាគតិចInuit ។ ប្រហែល៨០% នៃទឹកដីរបស់ Greenland ត្រូវបានគ្របដណ្តប់ដោយទឹកកក។ដូច្នេះប្រជាជនភាគច្រើនរស់នៅលើឆ្នេរសមុទ្រភាគនិរតីរបស់កោះនេះជុំវិញរដ្ឋធានី Nuuk ។ទោះបីជា Greenlandជាផ្នែកភូមិសាស្ត្រនៃអាមេរិកខាងជើងនិងស្ថិតនៅចម្ងាយជិត ៣,០០០គីឡូម៉ែត្រពីប្រទេសដាណឺម៉ាកក៏ដោយកោះនេះបានស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសនេះអស់រយៈពេល៣០០ ឆ្នាំមកហើយ។ រហូតដល់ពាក់កណ្តាលសតវត្សទី២០ទីក្រុង Copenhagen បានគ្រប់គ្រង Greenland ជាអាណានិគម។ក្នុងអំឡុងពេលនេះ កោះនេះឯកោនិងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពក្រីក្រ។
នៅឆ្នាំ១៩៥៣ Greenlandត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការថាជាទឹកដីក្រៅប្រទេសនៃព្រះរាជាណាចក្រដាណឺម៉ាកហើយប្រជាជនGreenlandបានក្លាយជាពលរដ្ឋដាណឺម៉ាក។ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ប្រជាមតិស្តីពីរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងបានផ្តល់ឱ្យ Greenlandគ្រប់គ្រងលើគោលនយោបាយភាគច្រើននៅក្នុងទឹកដី ។ប៉ុន្តែទីក្រុងCopenhagenរក្សាសិទ្ធិក្នុងការសម្រេចចិត្តលើកិច្ចការបរទេសនិងការការពាររបស់កោះនេះ។ក្នុងនាមជាដែនដីស្វយ័តរបស់ដាណឺម៉ាក វាក៏ជាកន្លែងសម្រាប់មូលដ្ឋានយោធាសម្រាប់ទាំងប្រទេសដាណឺម៉ាក និងសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។សេដ្ឋកិច្ចរបស់Greenlandគឺភាគច្រើនផ្អែកលើការនេសាទហើយប្រាក់ឧបត្ថម្ភធំពីរដ្ឋាភិបាលដាណឺម៉ាកមានចំនួនប្រហែលមួយភាគប្រាំនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់កោះ។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះធនធានធម្មជាតិរបស់Greenland រួមទាំងផែនដីកម្រអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមនិងជាតិដែកបានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍កាន់តែខ្លាំងឡើង។ធនធានទាំងនេះអាចចូលប្រើប្រាស់បានកាន់តែច្រើន នៅពេលដែលកំដៅផែនដីរលាយទឹកកកមួយចំនួនដែលគ្របដណ្តប់លើកោះនេះ។
ហេតុអ្វីបានជាGreenlandមានសារៈសំខាន់ចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក
សហរដ្ឋអាមេរិកបានរក្សាផលប្រយោជន៍សន្តិសុខជាយូរមកហើយនៅ Greenland។បន្ទាប់ពីណាស៊ីអាល្លឺម៉ង់បានកាន់កាប់ដីគោកដាណឺម៉ាកក្នុងកំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២សហរដ្ឋអាមេរិកបានលុកលុយGreenland ដោយបានបង្កើតស្ថានីយ៍យោធានិងវិទ្យុនៅទូទាំងកោះនេះ។បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមកងកម្លាំងអាមេរិកនៅតែស្ថិតក្នុង Greenland ។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រតិបត្តិការមូលដ្ឋានអវកាស Pituffik ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាមូលដ្ឋានអាកាសThule ចាប់តាំងពីពេលនោះមក។ នៅឆ្នាំ១៩៥១ កិច្ចព្រមព្រៀងការពារជាតិជាមួយប្រទេសដាណឺម៉ាកបានផ្តល់ឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកនូវតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការការពារទឹកដីរួមទាំងសិទ្ធិក្នុងការកសាង និងរក្សាមូលដ្ឋានទ័ព។”ប្រសិនបើរុស្ស៊ីត្រូវបាញ់មីស៊ីលឆ្ពោះទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកផ្លូវខ្លីបំផុតដើម្បីដាក់ពង្រាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាការឆ្លើយតបនឹងឆ្លងកាត់តំបន់អាក់ទិកនិងGreenland។នោះហើយជាមូលហេតុដែលមូលដ្ឋានអវកាសPituffikមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ចំពោះការការពាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក” ។ លោក Marc Jacobsen សាស្ត្រាចារ្យនៅ Royal Danish Defense College បានពន្យល់។យោងតាមអត្ថបទរបស់វិទ្យាស្ថានអាកទិកបានឱ្យដឹងថាប្រទេសចិន និងរុស្ស៊ីបានចាប់ផ្តើមពង្រឹងសមត្ថភាពយោធារបស់ពួកគេនៅក្នុងតំបន់អាកទិកក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ អត្ថបទនេះអំពាវនាវឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបន្តបង្កើនវត្តមានរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់អាក់ទិកដើម្បីទប់ទល់នឹងគូប្រជែង។កាលពីសប្តាហ៍មុន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសដាណឺម៉ាកLars Lokke Rasmussen បានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសរបស់លោកបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីពិភាក្សាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកខណៈពេលដែលកត់សម្គាល់ថាទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមានផលប្រយោជន៍ “ស្របច្បាប់”នៅក្នុងតំបន់។សាស្ត្រាចារ្យ Jacobsen បាននិយាយថាលោកTrumpក៏អាចចាប់អារម្មណ៍លើសក្តានុពលសម្រាប់ការកេងប្រវ័ញ្ចធនធាននៅទូទាំងផ្ទៃដីដ៏ធំរបស់Greenland ផងដែរ។ អ្នកប្រាជ្ញរូបនេះបាននិយាយថាការចាប់អារម្មណ៍ជាពិសេសគឺជាសារធាតុរ៉ែដូចជាផែនដីកម្រដែលនៅតែមិនទាន់កែច្នៃនៅភាគខាងត្បូងនៃកោះនេះ។ ផែនដីកម្រដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងតាំងពីទូរសព្ទដៃ រហូតដល់ទួរប៊ីនខ្យល់។
តើអាមេរិកចង់គ្រប់គ្រងGreenlandទាំងស្រុងទេ?
លោកTrumpបានប្រកាសថាការគ្រប់គ្រងGreenlandមានសារៈសំខាន់ចំពោះសន្តិសុខជាតិនិងសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ថ្វីបើពាក្យសម្ដីរបស់ប្រធានាធិបតីទី៤៧បង្កឱ្យមានការរំជើបរំជួលក៏ដោយ អស់រយៈពេលជាងមួយសតវត្សមកហើយប្រធានាធិបតីអាមេរិកជាបន្តបន្ទាប់បានព្យាយាមដណ្តើមកាន់កាប់កោះនេះ។Lukas Wahden អ្នកនិពន្ធ 66°Northដែលជាគេហទំព័រព័ត៌មានមួយបាននិយាយថា”សហរដ្ឋអាមេរិកបានព្យាយាមជាច្រើនដងដើម្បីរុញជនជាតិ Danes ចេញពី Greenland ហើយកាន់កាប់កោះនេះជាផ្នែកមួយនៃសហរដ្ឋអាមេរិកឬយ៉ាងហោចណាស់ក៏មានការការពារសន្តិសុខពេញលេញលើGreenland” ។ សន្តិសុខអាកទិកបាននិយាយ។នៅឆ្នាំ១៨៦៧បន្ទាប់ពីទិញអាឡាស្កាពីរុស្ស៊ីរួចមករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក William H Seward បានដឹកនាំការចរចាទិញGreenlandពីដាណឺម៉ាក។ប៉ុន្តែគ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយត្រូវបានសម្រេច។នៅឆ្នាំ១៩៤៦សហរដ្ឋអាមេរិកបានស្នើឱ្យបង់ប្រាក់ចំនួន១០០លានដុល្លារ(ស្មើនឹង១,២ពាន់លានដុល្លារនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ)សម្រាប់កម្មសិទ្ធិលើទឹកដី។ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលដាណឺម៉ាកនៅតែបដិសេធ។លោក Trump ក៏បានព្យាយាមទិញ Greenland ក្នុងអំឡុងអាណត្តិដំបូងរបស់លោកជាប្រធានាធិបតី។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទាំងរដ្ឋាភិបាលដាណឺម៉ាកបានច្រានចោលសំណើឆ្នាំ២០១៩ដោយអះអាងថា ” Greenland មិនមែនសម្រាប់លក់ទេ” ។
តើGreenlandersគិតយ៉ាងណា?
នៅពេលដែលលោកTrumpបានលើកឡើងជាលើកដំបូងនូវគំនិតនៃការទិញGreenlandក្នុងឆ្នាំ២០១៩អ្នកស្រុកជាច្រើនបាននិយាយប្រឆាំងនឹងសំណើនេះ។យោងតាមលោក Kuno Fencker សមាជិកនៃ Inatisartut (នីតិប្បញ្ញត្តិរបស់Greenland)លោកមិនចាត់ទុកការថ្លែងការណ៍ថ្មីៗរបស់លោក Trump ជាការគំរាមកំហែងនោះទេ។ ក្នុងនាមជាអ្នកគាំទ្រឯករាជ្យភាព Greenland ។ លោកជឿជាក់ថាទឹកដីស្វយ័តអាចជ្រើសរើសសហការជាមួយអាមេរិកលើវិស័យការពារជាតិ។
ទាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីដាណឺម៉ាក Mette Frederiksen និងអភិបាល GreenlandលោកMuteEgedeកាលពីសប្តាហ៍មុនបានច្រានចោលការលក់កោះនេះទៅឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកទោះបីជាពួកគេបាននិយាយថាពួកគេត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីចរចាជាមួយមេដឹកនាំសេតវិមានថ្មីក៏ដោយ។ លោកEgedeបានសង្កត់ធ្ងន់នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានរួមគ្នាជាមួយលោកស្រី Frederiksen នៅថ្ងៃទី១០ខែមករាថា “Greenland គឺសម្រាប់ Greenlanders ។ យើងមិនចង់ក្លាយជាជនជាតិដាណឺម៉ាក ហើយយើងមិនចង់ក្លាយជាជនជាតិអាមេរិក”៕
